Kalsiyum; alkali metallerden olup, gümüş renginde, sembolü Ca olan ve dünyada bulunan 5. elementtir. Bütün hücreler için oldukça önemli olan kalsiyum vücudun iskelet sistemi dengesinin sağlanmasında görev alan iyonlardan biridir ve yaşayan canlılar oldukça önem arz eden kalsiyum iskelet sistemine sahip olan canlılarda vücudun %99 unu kemikler ve dişler olarak kapsar.
Yetişkinlerde kalsiyum ihtiyacı günlük ortalama 800 mg kadardır. 45-50 yaşlarında ise bu oran 1300-1500 mg kadar çıkmalıdır. Çocuklarda özellikle büyüme çağında, hamilelik dönemlerinde oldukça önemli olan kalsiyuma destek yani takviye yapılması sağlık açısından fazlaca gereklidir.
Kalsiyumun vücutta kullanılabilmesi için, C ve D vitaminlerine de ihtiyaç vardır. Çünkü, Kalsiyumun mide ve bağırsaklardaki emilimini D vitamini sağlar.
Kalsiyumun Faydaları Nelerdir?
Kalsiyumun vücut için önemi özellikle kemik ve diş sağlığı olarak kendini gösterir. Bunun yanı sıra kalsiyumun kalbin sağlıklı çalışmasında, kasların sarkmaması ve sağlıklı büyümesi, kanın pıhtılaşımını sağlaması gibi görevleri vardır. Ayrıca doğum sonrası süt oluşumunda etkilidir.
Kalsiyum metabolizmasını sağlayan hormonlar vardır. Bunlar:
Dihidroksikolekalsiferol: Kan kalsiyum düzeyine arttırır.
Parathormon (PTH): Böbreklerdeki kalsiyum geri emilimini ve fosfor atılmasını sağlar.
Kalsitonin: Kemiklere kalsiyum yerleştirici etkisi vardır.
Kalsiyum Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
Kalsiyum eksikliğinin en başta görülen belirtileri kemik ve dişlerdeki zayıflık, dişlerdeki çürümedir. Kişideki kalsiyum eksikliği önemsenmez ise uzun süren kalsiyum eksikliği sonucunda sinirlerde oluşan zayıflık el ve ayaklarda uyuşmaya sebep olur. Bazı durumlarda ise geçici felce, bazı durumlarda da istem dışı hareketlere neden olur. Kalsiyum eksikliğinin sebep olduğu diğer sağlık sorunları da D vitamini eksikliği ve tiroit hastalıkları belirtileridir.
Uzun süre dikkate alınmayan kalsiyum eksikliğinde beyin de normal işlevlerini yerine getiremediği için hastayı komaya götürecek problemler baş gösterebilir.
Kalsiyum kemikler için oldukça önemli olduğundan belirtilerin bir kısmı da kemiklerde: özellikle kalça kemiklerinde ağrılar, sırttaki kamburumsu duruş bozuklukları, bileklerdeki hassaslaşan kemikler olarak da kendini gösterir.
Kalsiyum İçeren Besinler Nelerdir?
Kalsiyumun en çok bulunduğu besin süt ve süt ürünleridir. Bakliyatlar, mısır, pirinç, makarna, ekmek gibi tahıl ürünleri. Beyaz, kırmızı et çeşitleri ve yumurta. Enginar, karnabahar, marul, patlıcan, pırasa, patates gibi sebzeler. Mandalina, şeftali, armut, incir, karpuz gibi meyveler. pekmez, zeytin, helva, tereyağ gibi gıdalarda kalsiyum içeren yiyeceklerdir.
Kalsiyumun Fazla Alınmasının Zararı Nedir?
Kalsiyum kemik erimesini önlemek adına oldukça faydalı olmasına karşın, fazla alındığında, böbreklerde böbrek taşı oluşumuna sebep olduğu gibi, kemiklerde de kireçlenmeye neden olur.
Kalsiyum Eksikliği Nelere Yol Açar?
1. Osteoporoz
osteoporoz
Oldukça sık görülen bir hastalıktır. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür, bunun sebebi kemiklerdeki mineral kaybıyla kendini gösterir, menopozun ve hamileliğin de önemi vardır.
Kemiklerde görülen zayıflama ve kırılma riskinin tıp alanında ki adıdır osteoporoz. Yaş ilerledikçe Kalsiyum azalması sonucu kemikler hassaslaşıp kolayca kırılabilir bir şekle dönüşür, bu yüzden kalsiyum azalması iskelet sisteminin tamamını etkiler.
Kemiklerdeki Kalsiyum azalmasının belirtileri ilk zamanlarda anlaşılmaz, ilerleyen zamanlarda kendini belli eder. Yavaş kilo kaybı sonunda omurganın öne eğilmesi, şiddetli sırt ağrısı, sinir sıkışması nedeniyle dayanılmaz acılar olarak görülür. Bu kadar önemli bir hastalıkla ancak zamanında önlem alınarak korunulabilinir. Kemikler canlı dokular olduğu için doğru beslenmenin, yeterince güneş ışığı almanın önemi büyüktür. 35-40 yaşın üzerinde olan kişilerin her yıl kemik ölçümü yaptırması gerekmektedir.
Osteoporozun Neden Olduğu Durumlar
Kemik erimesinin nedeni bilinmemekle birlikte, bazı etkenlerin kemik erimesini hızlandırdığı bilinmektedir. Bu etkenlerden bazıları:
Özellikle erken menapoza girilmesi, adet düzensizliği, kilonun normal seviyenin altında olması, kemiklerin ince olması, kalsiyum içeren gıdaların tüketilmemesi, yeterince D vitamini almamak, erkeklerde testesteron seviyesinin düşük olması, kemik erimesinde yani osteoporoz da etkili olan başlıca etkenlerdir.
Osteoporoz Önlenebilir mi?
Osteoporozun yani kemik erimesinin çok çok elzem bir durum olmadıktan sonra dikkatli ve yeterli beslenme çeşitleriyle , ideal kilonun sağlanması, yeterli miktarda D vitamini alımı, mineral ve vitaminlerin yeterince tüketilmesi, deniz ürünleri, kuru baklagil tüketimi, çok fazla kafein, gazlı içecekler, sigara, alkol tüketilmemesi ve gerekli egzersizler yapılarak kemik erimesinin bir şekilde önüne geçilebilir.
Osteoporoz Tedavisi Var mı?
Kemik erimesinin tedavisi yoktur. Yapılan kemik ölçümü ve röntgenle yapılan teşhisle, daha fazla kemik kaybının önlenmesi, kırıklar ve istenmeyen sonuçlar önlenmeye çalışılır. Menapoz sonrası verilen hormon dengeleyici ilaçlar, hormon yenilenmesi için kullanılır.
Kemik erimesine en iyi çare önlem alınmasıdır. Yeterince kalsiyum tüketilmesi, düzenli egzersizler, alkol ve sigaranın bırakılması hastalığın ilerlemesini önlemek ve yavaşlatmak adına önemlidir. Asıl önemlisi kadınlarda bu önlemler erken yaşlarda başlanması, ilerleyen yaşlarda bu sorunu en hafif şekilde atlatılmasına yardımcı olacaktır.
2. Raşitizm ve Osteomalazi
raşitizm
Genellikle bebek ve çocuklarda görülür. D vitamini eksikliğinden kaynaklanan bir çeşit kemik hastalığıdır. D vitaminini eksikliği, kemiklerin yavaş yavaş yumuşamasına ve iskelet sisteminde şekil bozukluğuna sebep olur. Raşitizm hastalığı bazende safra, karaciğer ve böbreklerdeki hastalıklarında sebep olduğu bir sağlık sorunudur. Raşitizm olan bebekler, yaşıtlarına göre daha geç yürür, bacaklarda çarpıklık ve göğüste şekil bozukluğu olarak kendini gösterir.
Raşitizm olan çocuk için, şekil bozukluğu eğer erken teşhis edilip, hastalık ilk safhalardaysa D vitamini, Kalsiyum ve fosfor verilerek, yeterli beslenmeyle iyileştirilebilir.
Osteomalazi
Osteomalzi, Raşitizm hastalığının bebeklerde değil çocuklardaki adıdır. D vitamini eksikliğinden dolayı kemiklerin yumuşamasıdır.
Osteomalazi belirtileri: kemiklerde ağrı, vücuttaki şekil bozuklukları, kaslarda görülen kasılmalardır.
D vitamini ve fosfor ölçen kan testleriyle tanı konulabilir.
Kemiklerdeki ölçümlerinde ortaya çıkan D vitamini eksikliği, çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde osteomalazi tıp dilindeki adıdır. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülmesinin sebebi, kadınlarda sık tekrarlanan doğurganlıktır. Osteoporoz ile, osteomalaziyi labaratuvar ortamında yapılan tanı ile ayrılabilir, bu sonuçlardaki serum, osteoporozda normal, osteomalazide yüksek olarak meydana çıkar.
3. Paratiroit Bezinde Bozukluk
paratiroit
Paratiroit bezindeki bozukluk, kalsiyum metabolizmasını hiperparatiroidin az da olsa etkilemiş olmasından kaynaklanır. Her yaşta görülmesine rağmen en fazla 50 yaşının üstündeki kişilerde daha sık karşılaşılır. Özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda görülme sıklığı daha yüksektir.
0 comments :
Yorum Gönder